Ο ερχομός ενός μωρού είναι πάντοτε ένα ευχάριστο γεγονός. Μαζί με αυτό όμως έρχεται και μια ανησυχία από μεριάς γονιών για το πώς θα το μεγαλώσουν και το κατά πόσο θα είναι ικανοί να φέρουν εις πέρας την αποστολή τους. Σε μερικές περιπτώσεις, η ανησυχία αυτή μετατρέπεται σε υπερβολικό άγχος και στρες, τα οποία κυριεύουν κυρίως τη μητέρα καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας.

Αυτό μπορεί να εξελιχθεί σε παράλογες φοβίες, ή και υπερβολική ανησυχία, ενώ καμιά φορά συνοδεύεται και από κατάθλιψη. Συγκεκριμένα υπολογίζεται ότι περίπου το 11% με 21% των γυναικών υποφέρουν από αγχώδεις διαταραχές μετά τη γέννα, αλλά δεδομένου ότι δεν υπάρχει κάποια εμπεριστατωμένη διάγνωση για τη συγκεκριμένη κατάσταση, το ποσοστό μπορεί στην πραγματικότητα να είναι αρκετά υψηλότερο.

Μορφές και ψυχοσωματικά συμπτώματα

Οι αγχώδεις διαταραχές στη λοχεία μπορεί να έχουν διαφορετικές μορφές και δεν επηρεάζουν όλες τις γυναίκες με τον ίδιο τρόπο, ούτε παρουσιάζουν πάντα τα ίδια συμπτώματα. Σε γενικές γραμμές αφορούν μία συνεχόμενη κατάσταση άγχους που εκδηλώνεται με μια υπερβολική και διαρκή ανησυχία, που δεν επιτρέπει την ηρεμία και τη χαλάρωσης ούτε κατά τη διάρκεια της νύχτας.

Πολλές φορές αυτές οι ανησυχίες σχετίζονται με τη συνειδητοποίηση του πόσο εύθραυστο και ευαίσθητο είναι ένα μωρό τις πρώτες εβδομάδες της ζωής του και ένα άγχος της μητέρας αν θα μπορέσει να το φροντίσει σωστά.

Από τις πιο συνηθισμένες μορφές που λαμβάνουν οι αγχώδεις διαταραχές κατά τη λοχεία είναι:

• Αϋπνία κατά τη διάρκεια της νύχτας, από φόβο μήπως το μωρό σταματήσει να αναπνέει στον ύπνο του.
• Έλλειψη εμπιστοσύνης σε άλλους ενήλικες για τη φροντίδα του μωρού
• Συνεχής φοβία πως κάποιος θέλει να κάνει κακό στο μωρό ή ακόμα και την ίδια τη μητέρα

Στο συναισθηματικό κομμάτι, γενικά τα συμπτώματα αφορούν την αδυναμία ηρεμίας και χαλάρωσης, σκέψεις που αφορούν τη χειρότερη έκβαση των γεγονότων, δυσκολία στη συγκέντρωση, ευερεθιστότητα και μόνιμη κατάσταση φόβου. Έτσι, το άτομο οδηγείται σε αποφεύγει καταστάσεις, ανθρώπους ή συγκεκριμένα μέρη, γίνεται παράλογα υπερπροστατευτικό και προσπαθεί να ελέγξει μανιωδώς ανθρώπους και καταστάσεις που σχετίζονται με το μωρό.

Εκτός από ψυχολογικά, μπορεί οι αγχώδεις διαταραχές στη λοχεία να παρουσιάζουν και σωματικά συμπτώματα όπως:

• διαταραχές ύπνου
• κράμπες στο στομάχι
• αυξημένο καρδιακό ρυθμό
• ναυτία
• δύσπνοια
• μειωμένη όρεξη
• μυϊκή ένταση

Από πού πηγάζουν όμως αυτές οι μορφές αγχώδους διαταραχής; Συνήθως προκύπτουν από τις αλλαγές στις ορμόνες μετά την εγκυμοσύνη, ενώ μεγάλο ρόλο παίζουν η έλλειψη ύπνου που επιφέρει η έλευση του μωρού, το οικογενειακό ιστορικό, καθώς και κάποιες παρελθοντικές άσχημες καταστάσεις – όπως η απώλεια ενός οικογενειακού μέλους σε βρεφική ηλικία.

Παράλληλα, καταστάσεις όπως η πιθανώς προβληματική υγεία του νεογνού και η ύπαρξη ενός κακοποιητικού συντρόφου μπορεί να οδηγήσει σε όξυνση της κατάστασης.

Πρόληψη και αντιμετώπιση

Για την πρόληψη της αγχώδους διαταραχής, είναι σημαντικό η μέλλουσα μητέρα να φροντίσει, πριν γεννήσει να έχει μία ψυχική ισορροπία, σε συνεργασία με κάποιον εξειδικευμένο θεραπευτή, ενώ καλό είναι να δώσει έμφαση στη σωστή διατροφή με βιταμίνες και ιχνοστοιχεία που θα βοηθήσουν τους ηλεκτρολύτες και τις ορμόνες της να ανταπεξέλθουν στην απαιτητική νέα συνθήκη.

Αν ωστόσο έχετε γεννήσει και παρουσιάζετε αγχώδεις διαταραχές, μην αφήνετε την κατάσταση να επιδεινωθεί, ζητήστε βοήθεια! Ένας εξειδικευμένος ψυχίατρος νευρολόγος μπορεί να συστήσει τρόπους θεραπείας, ανάλογα με την τρέχουσα κατάσταση, τα συμπτώματα και το οικογενειακό ιστορικό σας, λαμβάνοντας υπόψιν επίσης αν βρίσκεστε σε περίοδο θηλασμού.

Σε ήπιες μορφές επιλόχιας αγχώδους διαταραχής χρησιμοποιείται η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία, όπου η ασθενής επαναπρογραμματίζει τον τρόπο που σκέφτεται, αφήνοντας εκτός τις αρνητικές σκέψεις και συμπεριφορές που δημιουργούν πρόβλημα στην καθημερινότητα. Αυτή η θεραπεία πιθανώς να απαιτεί αρκετές συνεδρίες σε ατομικό επίπεδο, καθώς το άτομο θα πρέπει να μάθει να διαχειρίζεται τις καταστάσεις έντονου άγχους και να μην τις οξύνει περισσότερο. Άλλες μέθοδοι μπορεί να αφορούν ομαδική θεραπεία, βοήθεια από φίλους και συγγενείς, σε συνδυασμό με υγιεινή διατροφή, άσκηση αλλά και χαλάρωση.

Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, ίσως είναι πιθανό να χρειαστεί χορήγηση αγχολυτικών ή και αντικαταθλιπτικών σκευασμάτων, πάντοτε υπό την καθοδήγηση ενός έμπειρου γιατρού.

Στο πρότυπο ψυχιατρικό νευρολογικό κέντρoy Smart CNS Center οι εξειδικευμένοι θεραπευτές είναι σε θέση να σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε αποτελεσματικά τις ψυχοσωματικές επιπτώσεις που μπορεί να επέλθουν από τη γέννηση του μωρού σας και να σας επιτρέψουν να απολαύσετε πραγματικά τους πρώτους μήνες ζωής μαζί του.

Πηγές

1. Garthus-Niegel, S., Ayers, S., Martini, J., Von Soest, T., & Eberhard-Gran, M. (2017). The impact of postpartum post-traumatic stress disorder symptoms on child development: A population-based, 2-year follow-up study. Psychological Medicine, 47(1), 161-170. doi:10.1017/S003329171600235
2. Marsha M. Cohen, Donna Ansara, Berit Schei, Noreen Stuckless, and Donna E. Stewart. Posttraumatic Stress Disorder after Pregnancy, Labor, and Delivery. Journal of Women’s Health.Apr 2004.315-324.http://doi.org/10.1089/154099904323016473
3. Liu, Y., Zhang, L., Guo, N. et al. Postpartum depression and postpartum post-traumatic stress disorder: prevalence and associated factors. BMC Psychiatry 21, 487 (2021). https://doi.org/10.1186/s12888-021-03432-7
4. Meritxell Puyané, Susana Subirà, Anna Torres, Alba Roca, Lluïsa Garcia-Esteve, Estel Gelabert, Personality traits as a risk factor for postpartum depression: A systematic review and meta-analysis, Journal of Affective Disorders, Volume 298, Part A (2022)
5. Ian Brockington, Postpartum psychiatric disorders, The Lancet, Volume 363, Issue 9405, 2004, Pages 303-310, ISSN 0140-6736, https://doi.org/10.1016/S0140-6736(03)15390-1. (https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0140673603153901)