Ανδρέα Παπανδρέου 115 Γλυφάδα 16675
Δευτέρα - Παρασκευή 10:00-21:00
17Αυγ
Η ανατροφή των παιδιών αποτελεί μια πρόκληση για τους γονείς. Συχνά οδηγούνται σε υπερπροστατευτικές συμπεριφορές για να διασφαλίσουν την ευημερία και την ασφάλεια των παιδιών τους. Ωστόσο, ενώ η πρόθεση πίσω από την υπερπροστασία είναι θετική, οι συνέπειες μπορεί να είναι αντίθετες με τους στόχους των γονιών.
Τα τελευταία χρόνια, οι γονείς που αναλαμβάνουν υπερβολικά ενεργό ρόλο στη ζωή των παιδιών τους έχουν χαρακτηριστεί από ειδικούς ως «γονείς ελικόπτερο» («helicopter parents»), επειδή βρίσκονται διαρκώς πάνω από τα παιδιά τους, με τρόπους που μπορεί να εμποδίζουν τη μάθηση και την ανάπτυξή τους.
Οι «γονείς ελικόπτερο» παρακολουθούν συνεχώς τα παιδιά τους και παρεμβαίνουν αμέσως μόλις προκύψει κάποια δυσάρεστη κατάσταση ή αβεβαιότητα. Ο όρος αυτός υποδηλώνει την υπερβολική εμπλοκή και προστασία, καθώς οι γονείς αυτοί αναλαμβάνουν να οργανώσουν πολλές πτυχές της ζωής των παιδιών τους, από τα σχολικά καθήκοντα μέχρι και τις επαγγελματικές επιλογές.
Σε πολλές περιπτώσεις, οι γονείς δεν αντιλαμβάνονται ότι είναι υπερπροστατευτικοί ούτε ότι η συμπεριφορά τους μπορεί να βλάπτει τα παιδιά.
Η γονεϊκή υπερπροστασία («helicopter parenting») αναφέρεται σε καταστάσεις όπου οι γονείς ελέγχουν υπερβολικά τη ζωή των παιδιών τους, αποτρέποντας τους από το να αναλάβουν ευθύνες ή να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες των πράξεών τους. Αυτός ο τύπος γονικής μέριμνας μπορεί να περιλαμβάνει την υπερβολική ανησυχία για την ασφάλεια των παιδιών, τον περιορισμό της ελευθερίας τους να εξερευνήσουν το περιβάλλον και την ανάληψη πρωτοβουλιών εκ μέρους τους (Vigdal και Brønnick, 2022).
Η υπερπροστασία μπορεί να προκύψει από διάφορους παράγοντες. Πρώτον, προσωπικές εμπειρίες, όπως μια δύσκολη παιδική ηλικία ή απώλειες, μπορούν να εντείνουν την ανησυχία των γονιών για τα παιδιά τους. Δεύτερον, οι κοινωνικές πιέσεις και οι υψηλές προσδοκίες μπορούν να οδηγήσουν τους γονείς σε ελεγκτικές συμπεριφορές, καθώς προσπαθούν να προσαρμοστούν στα πρότυπα που θέτει η κοινωνία για την ανατροφή των παιδιών. Επιπλέον, η συνεχής έκθεση σε αρνητικές ειδήσεις και κινδύνους, μπορεί να ενισχύσει τους φόβους των γονιών, οδηγώντας τους στην υπερπροστασία των παιδιών. Τέλος, πολλοί γονείς συνδέουν την αυτοεκτίμησή τους με την επιτυχία των παιδιών τους. Ανασφαλείς γονείς ή γονείς που δεν είχαν επαρκή υποστήριξη στην παιδική τους ηλικία, μπορεί να προσπαθούν υπερκαλύψουν αυτές τις ελλείψεις, μέσω των παιδιών τους.
Η υπερπροστασία μπορεί να προκαλέσει βαθιές συναισθηματικές επιπτώσεις στα παιδιά, δημιουργώντας ένα αίσθημα αδυναμίας και έλλειψης εμπιστοσύνης στις δικές τους ικανότητες. Όταν οι γονείς παρεμβαίνουν συνεχώς στη ζωή των παιδιών τους, αυτά δεν έχουν την ευκαιρία να αναπτύξουν τις δικές τους δεξιότητες για την επίλυση προβλημάτων και τη λήψη αποφάσεων. Η υπερπροστασία μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη αυτοπεποίθηση και αυξημένο άγχος, καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν με την αίσθηση ότι δεν είναι ικανά να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις του κόσμου (Yu κ.ά., 2024).
Επιπλέον, μπορεί να εμποδίσει την ανάπτυξη της συναισθηματικής ανθεκτικότητας. Τα παιδιά που δεν έχουν την ευκαιρία να βιώσουν αποτυχίες ή να διαχειριστούν δύσκολες καταστάσεις ενδέχεται να δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν το άγχος και την απογοήτευση στην ενήλικη ζωή.
Τα παιδιά που μεγαλώνουν με υπερπροστατευτικούς γονείς είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν ψυχικές διαταραχές, όπως διαταραχές άγχους και κατάθλιψη (Kostanasios, 2024). Άλλες έρευνες υποστηρίζουν ότι υπάρχει άμεση σύνδεση μεταξύ υπερπροστατευτικής γονικής συμπεριφοράς και ανάπτυξης διαταραχών άγχους στην παιδική ηλικία, κάτι που μπορεί να συνεχιστεί και στην ενήλικη ζωή (Clarke, Cooper και Creswell, 2013). Τα παιδιά αυτά μπορεί να μεγαλώσουν με την αντίληψη ότι ο κόσμος είναι γεμάτος απειλές, και χωρίς την υποστήριξη των γονιών τους, δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες της ζωής.
Η ενθάρρυνση της αυτονομίας είναι ουσιαστική για την ψυχική υγεία και την προσωπική ανάπτυξη των παιδιών. Τα παιδιά που αναπτύσσουν την ικανότητα να λαμβάνουν αποφάσεις και να διαχειρίζονται τις συνέπειες των πράξεών τους, αποκτούν μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση. Όταν τα παιδιά νιώθουν ότι έχουν τον έλεγχο της ζωής τους, είναι πιο πιθανό να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις με αισιοδοξία και ανθεκτικότητα (Deci και Ryan, 2017).
Αντίθετα, τα παιδιά που περιορίζονται από υπερπροστατευτικούς γονείς δυσκολεύονται να αναπτύξουν αυτές τις δεξιότητες. Λόγω της αίσθησης ότι χρειάζονται συνεχή προστασία, προκαλούνται ανασφάλειες και παθητικές συμπεριφορές, αποφεύγουν να αναλάβουν πρωτοβουλίες ή να διακινδυνεύσουν να αποτύχουν.
Η υπερπροστασία δεν επηρεάζει μόνο την οικογενειακή ζωή, αλλά και τη σχολική απόδοση και τις κοινωνικές σχέσεις των παιδιών. Παιδιά που αισθάνονται ότι οι γονείς τους ελέγχουν κάθε πτυχή της ζωής τους, συχνά δυσκολεύονται να αναπτύξουν αυτονομία στο σχολικό περιβάλλον. Αυτό μπορεί να εκδηλωθεί με άγχος στις εξετάσεις, αδυναμία συνεργασίας με συνομηλίκους ή ακόμα και αποφυγή σχολικών δραστηριοτήτων που απαιτούν ανεξαρτησία.
Παράλληλα, η υπερπροστασία μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τις κοινωνικές δεξιότητες των παιδιών. Όταν δεν έχουν την ευκαιρία να αλληλεπιδρούν ελεύθερα με συνομηλίκους τους, δυσκολεύονται να αναπτύξουν σχέσεις εμπιστοσύνης και αμοιβαίου σεβασμού. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε κοινωνική απομόνωση ή δυσκολία στην οικοδόμηση υγιών φιλικών σχέσεων.
Η αντιμετώπιση της υπερπροστασίας απαιτεί μια στροφή στην προσέγγιση των γονιών. Είναι σημαντικό να αναγνωριστεί η ανάγκη των παιδιών για αυτονομία και να τους δοθεί η δυνατότητα να αναλάβουν ρόλους και ευθύνες ανάλογους με την ηλικία τους. Η παροχή υποστήριξης στα παιδιά χωρίς να καταπνίγεται η πρωτοβουλία τους μπορεί να ενισχύσει την αυτοπεποίθηση και να μειώσει το άγχος τους.
Οι γονείς μπορούν να επωφεληθούν από τη συμμετοχή τους σε προγράμματα γονικής εκπαίδευσης, τα οποία τους βοηθούν να κατανοήσουν τη σημασία της αυτονομίας και να αναπτύξουν δεξιότητες που υποστηρίζουν την ανεξαρτησία των παιδιών. Η συνεργασία με ειδικούς ψυχικής υγείας μπορεί να προσφέρει πρακτικές στρατηγικές για τη μείωση της υπερπροστασίας και την ενίσχυση της αυτονομίας των παιδιών.
Αν και οι γονείς συχνά προσπαθούν να κάνουν το καλύτερο για τα παιδιά τους, η υπερβολική προστασία μπορεί να οδηγήσει σε άγχος, κατάθλιψη και ανασφάλεια. Είναι σημαντικό να αναγνωρίζουν την υπερπροστατευτική συμπεριφορά τους και να κατανοούν τις αρνητικές της συνέπειες. Με την κατάλληλη προσοχή και προσέγγιση, οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αναπτυχθούν σε ισορροπημένους και ανεξάρτητους ενήλικες, έτοιμους να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της ζωής με αυτοπεποίθηση.
Clarke, K., Cooper, P. and Creswell, C. (2013). The Parental Overprotection Scale: Associations with child and parental anxiety. Journal of Affective Disorders, [online] 151(2), pp.618–624. doi:https://doi.org/10.1016/j.jad.2013.07.007.
Κostanasios, l., (2024). Parenting styles and their impacts on children: A comparative study. International Journal of Science and Research Archive, [online] 11(1), pp.765–767. doi:https://doi.org/10.30574/ijsra.2024.11.1.0128.
Ryan, R.M. and Deci, E.L. (2017). Self-Determination Theory: Basic Psychological Needs in Motivation, Development, and Wellness. Guilford Press. doi:https://doi.org/10.1521/978.14625/28806.
Vigdal, J.S. and Brønnick, K.K. (2022). A Systematic Review of ‘Helicopter Parenting’ and Its Relationship With Anxiety and Depression. Frontiers in Psychology, [online] 13(13). doi:https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.872981.
Yu, Y., Zheng, X., Xu, W., Huang, Y., Wang, X., Hong, W., Wang, R., Ye, X. and Zhang, C. (2024). The impact of parental overprotection on the emotions and behaviors of pediatric hematologic cancer patients: a multicenter cross-sectional study. Frontiers in Psychology, 14. doi:https://doi.org/10.3389/fpsyg.2023.1290608.
Αξιολόγηση
45'
Διαμόρφωση θεραπευτικού πλάνου
45'
Έναρξη θεραπείας
45'