Ανδρέα Παπανδρέου 115 Γλυφάδα 16675
Δευτέρα - Παρασκευή 10:00-21:00
19Φεβ
Η κοκαΐνη αποτελεί ψυχοδιεγερτική ουσία η οποία χρησιμοποιείται ευρύτατα παγκοσμίως λόγω της ισχυρής ευφορικής της δράσης. Άλλες δράσεις της αφορούν την παροδική ενίσχυση των γνωστικών λειτουργιών, της αυτοπεποίθησης, της κοινωνικοποίησης, της ενέργειας/αντοχής και τη μείωση της ανάγκης για τροφή και ύπνο. (Rachid, 2018). Ωστόσο, η κοκαΐνη προκαλεί έντονη εξάρτηση και αποτελεί το επίκεντρο της προσοχής σε παγκόσμια κλίμακα για τα πολλαπλά επιβλαβή της αποτελέσματα τόσο σε ψυχικό όσο και σε σωματικό επίπεδο.
Η κοκαΐνη προκαλεί άμεσα διέγερση του συμπαθητικού αυτόνομου νευρικού συστήματος, που εκδηλώνεται με ταχυκαρδία, μυδρίαση, αύξηση θερμοκρασίας, άνοδο αρτηριακής πίεσης, ταχύπνοια κ.α.
Η μακροπρόθεσμη χρήση της μπορεί να προκαλέσει :
Η κοκαΐνη κι άλλες εθιστικές ουσίες προκαλούν εν μέρει τις συμπεριφορικές τους επιδράσεις μέσω της τροποποίησης της νευροδιαβίβασης της ντοπαμίνης, το βασικό νευροδιαβιβαστή του συστήματος ανταμοιβής του εγκεφάλου. Το αίσθημα ανταμοιβής οφείλεται στην έκλυση ντοπαμίνης στον επικλινή πυρήνα των βασικών γαγγλίων (basal ganglia) του εγκεφάλου. Επιπλέον η κοκαΐνη επιδρά στη νοραδρενεργική και σεροτονινεργική νευροδιαβίβαση.
Η διαταραχή χρήσης κοκαΐνης είναι μια από τις πιο διαδεδομένες διαταραχές χρήσης ουσιών (Grant και συν., 2016) με εκτιμώμενο επιπολασμό 2% μεταξύ των νέων Ευρωπαίων ενηλίκων καθώς επίσης, αποτελεί τον τρίτο πιο συχνό λόγο πρόσβασης σε προγράμματα θεραπείας κατάχρησης ουσιών στην Ευρώπη (EMCDDA, 2019). Η χρήση κοκαΐνης είναι ιδιαίτερα ανθεκτική στη συμπεριφορική και φαρμακολογική θεραπεία καθώς τα ποσοστά υποτροπής μετά από ένα τυπικό πρόγραμμα θεραπείας φτάνουν συχνά το 75%, 60 ημέρες μετά την έξοδο από το πρόγραμμα (Sinha, 2011).
Λαμβάνοντας υπόψη το τεράστιο κοινωνικό κόστος της χρήσης κοκαΐνης, υπάρχει μεγάλη ανάγκη να αναπτυχθούν καινοτόμες αποτελεσματικές θεραπευτικές παρεμβάσεις οι οποίες υπερβαίνουν τις συμβατικές φαρμακολογικές και συμπεριφορικές τροποποιήσεις. Μία πολλά υποσχόμενη θεραπευτική επιλογή αποτελεί ο επαναληπτικός διακρανιακός μαγνητικός ερεθισμός (rTMS). Συγκεκριμένα, η θεραπεία TMS μπορεί να περιγραφεί ως μη επεμβατικός ερεθισμός του εγκεφάλου μέσω μαγνητικού πεδίου που επιφέρει θεραπευτικά αποτελέσματα.
Σημαντικά στοιχεία από προκλινικές και κλινικές μελέτες υποδεικνύουν ότι το rTMS επηρεάζει βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα τη νευρική δραστηριότητα (νευροπλαστικότητα) με πολλαπλά αποτελέσματα σε σειρά νευροβιολογικών δεικτών, συμπτωμάτων, διαταραχών, λειτουργιών και συμπεριφοράς. Οι διαμεσολαβούμενες από το rTMS επιδράσεις παρέχουν μια πιθανή (κύρια ή επικουρική) θεραπευτική προσέγγιση της εξάρτησης από κοκαΐνη μέσω τροποποίησης νευρικών κυκλωμάτων του εγκεφάλου. Πράγματι, οι μακροπρόθεσμες νευροφυσιολογικές αλλαγές που προκαλούνται από rTMS στις προμετωπιαίες περιοχές του εγκεφάλου έχουν τη δυνατότητα να επηρεάσουν τις συμπεριφορές που σχετίζονται με την επιθυμία για ναρκωτικές ουσίες (craving).
Αρκετές μελέτες έχουν υποστηρίξει την αποτελεσματικότητα της θεραπείας rTMS στη διαταραχή χρήσης κοκαΐνης. Για παράδειγμα, οι Madeo και συν. (2020) πραγματοποίησαν αναδρομική μελέτη στην οποία συμμετείχαν 284 ασθενείς που έπασχαν από διαταραχή χρήσης κοκαΐνης. Κατά την είσοδό τους στη θεραπεία, οι περισσότεροι έκαναν χρήση κοκαΐνης κάθε μέρα ή αρκετές φορές την εβδομάδα. Όλοι οι ασθενείς υποβλήθηκαν σε 3 μήνες θεραπείας και παρακολουθήθηκαν από 3 ως 32 μήνες. Για την αξιολόγηση της χρήσης ουσιών, χρησιμοποιήθηκαν κλίμακες αυτοαναφοράς, αναφορές από την οικογένεια ή τους σημαντικούς άλλους των ασθενών, καθώς επίσης και τακτικοί έλεγχοι ούρων. Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν ότι η θεραπεία rTMS επέφερε μακροχρόνια μείωση της χρήσης κοκαΐνης ενώ ταυτόχρονα, η μείωση της συχνότητας των συνεδριών rTMS δεν συνοδεύτηκε από αύξηση των υποτροπών. Ακόμα, δεν σημειώθηκαν σημαντικές παρενέργειες από τη θεραπεία καθώς μόνο 41 άτομα από τα 284 ανέφεραν παρενέργειες με κύρια αυτή του πονοκέφαλου.
Επιπλέον, οι Pettorruso και συν. (2019) πραγματοποίησαν μελέτη στην οποία έλαβαν μέρος άτομα τα οποία που αναζητούσαν θεραπεία για τη διαταραχή χρήσης κοκαΐνης. Οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε 2 εβδομάδες εντατικής θεραπείας rTMS (5 ημέρες / εβδομάδα, δύο φορές την ημέρα, για συνολικά 20 συνεδρίες), ακολουθούμενη από 2 εβδομάδες θεραπείας συντήρησης (1 ημέρα / εβδομάδα, δύο φορές την ημέρα). Οι ασθενείς αξιολογήθηκαν κατά την έναρξη της θεραπείας, μετά από 2 εβδομάδες θεραπείας καθώς και στο τέλος της μελέτης (4 εβδομάδες μετά). Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι μετά από τέσσερις εβδομάδες θεραπείας rTMS, το 56,25% των συμμετεχόντων ήταν αρνητικά κατά τον έλεγχο ούρων καθώς επίσης, η επιθυμία για χρήση (craving) βελτιώθηκε σημαντικά 4 εβδομάδες μετά τη λήξη της θεραπείας. Ακόμα, σύμφωνα με τις κλίμακες αυτό-αναφοράς που χρησιμοποιήθηκαν, η ψυχοπαθολογία μειώθηκε σημαντικά κατά την περίοδο της μελέτης με σχετική βελτίωση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων, της ανηδονίας και του άγχους.
Στο Smart CNS Center παρέχονται υπηρεσίες θεραπείας και υποστήριξης ατόμων που πάσχουν από διαταραχή χρήσης κοκαΐνης. Επικοινωνήστε στο 210 440 1 440 για μια πιο εξατομικευμένη προσέγγιση.
Μαναρώλη Ματίλντα, Κλινική Ψυχολόγος, MSc
Επιμέλεια : Σπύρος Καλημέρης Ψυχίατρος
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Bolla, K. I., Rothman, R., & Cadet, J. L. (1999). Dose-related neurobehavioral effects of chronic cocaine use. The Journal of Neuropsychiatry and Clinical Neurosciences, 11(3), 361-369.
EMCDDA. (2019). European Drug Report 2019: Trends and developments.
Fernández-Serrano, M. J., Perales, J. C., Moreno-López, L., Pérez-García, M., & Verdejo-García, A. (2012). Neuropsychological profiling of impulsivity and compulsivity in cocaine dependent individuals. Psychopharmacology, 219(2), 673-683.
Grant, B. F., Saha, T. D., Ruan, W. J., Goldstein, R. B., Chou, S. P., Jung, J., … & Hasin, D. S. (2016). Epidemiology of DSM-5 drug use disorder: Results from the National Epidemiologic Survey on Alcohol and Related Conditions–III. JAMA Psychiatry, 73(1), 39-47.
Hulka, L. M., Eisenegger, C., Preller, K. H., Vonmoos, M., Jenni, D., Bendrick, K., … & Quednow, B. B. (2014). Altered social and non-social decision-making in recreational and dependent cocaine users. Psychological Medicine, 44(5), 1015-1028.
Madeo, G., Terraneo, A., Cardullo, S., Gómez Pérez, L. J., Cellini, N., Sarlo, M., … & Gallimberti, L. (2020). Long-term outcome of repetitive transcranial magnetic stimulation in a large cohort of patients with cocaine-use disorder: an observational study. Frontiers in Psychiatry, 11, 158.
Pettorruso, M., Martinotti, G., Santacroce, R., Montemitro, C., Fanella, F., Di Giannantonio, M., … & Moroni, V. (2019). rTMS reduces psychopathological burden and cocaine consumption in treatment-seeking subjects with cocaine use disorder: an open label, feasibility study. Frontiers In Psychiatry, 10, 621.
Preller, K. H., Hulka, L. M., Vonmoos, M., Jenni, D., Baumgartner, M. R., Seifritz, E., … & Quednow, B. B. (2014). Impaired emotional empathy and related social network deficits in cocaine users. Addiction Biology, 19(3), 452-466.
Rachid, F. (2018). Neurostimulation techniques in the treatment of cocaine dependence: A review of the literature. Addictive Behaviors, 76, 145–55.
Sinha, R. (2011). New findings on biological factors predicting addiction relapse vulnerability. Current Psychiatry Reports, 13(5), 398.
Αξιολόγηση
45'
Διαμόρφωση θεραπευτικού πλάνου
45'
Έναρξη θεραπείας
45'