Η φιλία αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες της ανθρώπινης εμπειρίας, επηρεάζοντας βαθιά τη ζωή μας. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Φιλίας στις 30 Ιουλίου, αξίζει να αναλογιστούμε τις ποικίλες πτυχές της φιλίας, να αναδείξουμε τις θετικές της επιδράσεις, να αναγνωρίσουμε τις αρνητικές και να εξετάσουμε πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την τοξικότητα στις φιλίες.

 

Η Ιστορία της Παγκόσμιας Ημέρας Φιλίας

 

Η ιδέα για την Παγκόσμια Ημέρα Φιλίας απέκτησε διεθνή αναγνώριση όταν το 2011 η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ αναγνώρισε επισήμως την 30ή Ιουλίου ως Παγκόσμια Ημέρα Φιλίας. Ο ΟΗΕ ενθαρρύνει τους ανθρώπους και τα έθνη να προωθούν τη φιλία μεταξύ λαών, χωρών, πολιτισμών και ατόμων, αναγνωρίζοντας ότι η φιλία μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην ειρήνη και στην ανάπτυξη παγκοσμίως. Αυτή η πρωτοβουλία στοχεύει στην ενίσχυση των δεσμών μεταξύ των κοινοτήτων και στη δημιουργία ενός πιο ειρηνικού κόσμου μέσω της αλληλεγγύης και της αλληλοκατανόησης.

 

Πώς Ορίζεται η Φιλία;

 

Η φιλία μπορεί να ορίζεται διαφορετικά για τον κάθε άνθρωπο, με βάση την προσωπικότητα του, τις αξίες, την κουλτούρα και άλλες πτυχές της ζωής του. Παρ’όλα αυτά, η φιλία, γενικά, θα μπορούσε να οριστεί ως μια στενή σχέση μεταξύ δύο ή περισσοτέρων ατόμων που βασίζεται στην αμοιβαία αγάπη, εμπιστοσύνη και κατανόηση. Οι φίλοι προσφέρουν συναισθηματική στήριξη, συμβουλές και είναι παρόντες στις χαρές και τις λύπες μας. Η πραγματική φιλία χαρακτηρίζεται από την ανιδιοτέλεια και την αμοιβαιότητα, ενώ συμβάλλει σημαντικά στην ψυχική μας υγεία (Fehr, 1996).

 

Θετικές Όψεις της Φιλίας

 

Η φιλία έχει πολλαπλά οφέλη για την ψυχική και συναισθηματική μας υγεία:

• Συναισθηματική Υποστήριξη: Οι φίλοι είναι παρόντες στις δύσκολες στιγμές, προσφέροντας υποστήριξη και κατανόηση. Αυτή η υποστήριξη μπορεί να είναι καθοριστική για την αντιμετώπιση των προκλήσεων και των δυσκολιών της ζωής.
• Αίσθημα Ανήκειν: Η φιλία μας βοηθά να αισθανόμαστε ότι ανήκουμε κάπου και ότι είμαστε αποδεκτοί για αυτό που είμαστε. Οι φίλοι μας αποδέχονται με τα ελαττώματα και τις αρετές μας, δημιουργώντας ένα ασφαλές περιβάλλον όπου μπορούμε να είμαστε ο εαυτός μας (Bukowski, Laursen, & Rubin, 2018).
• Μείωση Στρες: Η παρέα με φίλους μπορεί να μειώσει τα επίπεδα του στρες και να αυξήσει τα συναισθήματα ευημερίας. Οι κοινωνικές δραστηριότητες με φίλους και η απλή συζήτηση μπορούν να λειτουργήσουν ως εξαιρετικοί τρόποι αποφόρτισης από την καθημερινή πίεση (Fehr, 1996).
• Κίνητρο για Προσωπική Ανάπτυξη: Οι φίλοι μπορούν να μας ενθαρρύνουν να αναπτύξουμε τις δεξιότητές μας και να επιτύχουμε τους στόχους μας. Μας παρέχουν κίνητρο και στήριξη για να προσπαθήσουμε και να επιτύχουμε περισσότερα (Berndt, 2002).
• Αύξηση της Ευτυχίας: Οι στενές φιλίες συχνά συνδέονται με μεγαλύτερη αίσθηση ευτυχίας και ικανοποίησης από τη ζωή. Οι θετικές αλληλεπιδράσεις με τους φίλους μας δημιουργούν αναμνήσεις που μας γεμίζουν χαρά και ευγνωμοσύνη (Demir κ.ά., 2015)

 

Αρνητικές Όψεις της Φιλίας

 

Ωστόσο, δεν είναι όλες οι φιλίες ευεργετικές. Κάποιες μπορεί να είναι τοξικές και να επηρεάζουν αρνητικά την ψυχική μας υγεία:

• Έλλειψη Υποστήριξης: Οι τοξικοί φίλοι μπορεί να μην είναι παρόντες όταν τους χρειαζόμαστε ή να μειώνουν τις ανησυχίες μας.
• Ανταγωνισμός και Ζήλια: Σε κάποιες φιλίες μπορεί να υπάρχει υπερβολικός ανταγωνισμός ή ζήλια, που μπορεί να οδηγήσει σε αρνητικά συναισθήματα.
• Εκμετάλλευση: Οι φίλοι που μας εκμεταλλεύονται για προσωπικό όφελος μπορούν να δημιουργήσουν συναισθήματα απογοήτευσης και θυμού.
• Αρνητική Επίδραση στην Αυτοεκτίμηση: Οι τοξικοί φίλοι μπορεί να υπονομεύουν την αυτοεκτίμησή μας με κριτική ή αρνητικά σχόλια.

 

Διαχείριση Τοξικών Φιλιών

 

Είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε και να διαχειριζόμαστε τις τοξικές φιλίες για να προστατεύσουμε την ψυχική μας υγεία:

• Αυτογνωσία: Αναγνωρίστε και δώστε σημασία στα συναισθήματά σας και αξιολογήστε πώς σας επηρεάζει η φιλία.
• Οριοθέτηση: Θέστε σαφή όρια για το τι είναι αποδεκτό και τι όχι στη φιλία σας.
• Επικοινωνία: Συζητήστε ανοιχτά με τον φίλο σας για τα προβλήματα και τις ανησυχίες σας.
• Απομάκρυνση: Αν η τοξική φιλία συνεχίζει να σας βλάπτει, μπορεί να είναι απαραίτητο να απομακρυνθείτε από αυτήν.

 

Καλλιέργεια Υγιών Φιλιών

 

Για να απολαύσουμε τα οφέλη της φιλίας, είναι σημαντικό να επενδύσουμε χρόνο και προσπάθεια στην καλλιέργεια υγιών σχέσεων:

• Αμοιβαία Υποστήριξη: Μια καλή φιλία βασίζεται στην αμοιβαιότητα. Προσφέρετε υποστήριξη και ενδιαφέρον στους φίλους σας, όπως θα θέλατε να λάβετε και εσείς.
• Ανοιχτή Επικοινωνία: Η επικοινωνία είναι το κλειδί για μια επιτυχημένη φιλία. Συζητήστε ανοιχτά για τα συναισθήματά σας, τις ανάγκες σας και τις προσδοκίες σας (Bukowski, Laursen, & Rubin, 2018).
• Ειλικρίνεια και Εμπιστοσύνη: Η εμπιστοσύνη χτίζεται με την ειλικρίνεια και την ακεραιότητα. Να είστε ειλικρινείς με τους φίλους σας και να διατηρείτε την εμπιστοσύνη τους (Fehr, 1996).
• Σεβασμός: Σεβαστείτε τις διαφορές και τις προτιμήσεις των φίλων σας. Η διαφορετικότητα είναι αυτό που κάνει κάθε φιλία μοναδική και ενδιαφέρουσα.

 

Εάν αντιμετωπίζετε δυσκολίες στις σχέσεις σας ή αισθάνεστε ότι η ψυχική σας υγεία πλήττεται, η αναζήτηση επαγγελματικής υποστήριξης είναι εξαιρετικά σημαντική. Η συμβουλευτική ή η ψυχοθεραπεία μπορούν να σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε τις προκλήσεις σας και να βρείτε νέες στρατηγικές για την ενίσχυση των σχέσεών σας, βελτιώνοντας έτσι την ευημερία σας και την ποιότητα ζωής σας.

 

Συμπέρασμα

 

Η φιλία είναι μια πολύτιμη και απαραίτητη πτυχή της ζωής μας. Οι θετικές φιλίες μπορούν να εμπλουτίσουν τον ψυχικό μας κόσμο και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής μας, ενώ οι τοξικές φιλίες χρειάζονται προσοχή και διαχείριση. Στην Παγκόσμια Ημέρα Φιλίας, ας αφιερώσουμε χρόνο να εκτιμήσουμε τους φίλους μας και να εργαστούμε για τη δημιουργία υγιών, υποστηρικτικών σχέσεων.

 

 

---

Φραντζέσκα Παρλιάρου Ψυχολόγος

---

 

 

Βιβλιογραφία

 

Berndt, T.J. (2002). Friendship Quality and Social Development. Current Directions in Psychological Science, 11(1), pp.7–10. doi:https://doi.org/10.1111/1467-8721.00157.

Bukowski, W. M., Laursen, B., & Rubin, K. H. (Eds.). (2018). Handbook of peer interactions, relationships, and groups (2nd ed.). The Guilford Press.

Demir, M., Orthel-Clark, H., Özdemir, M. and Bayram Özdemir, S. (2015). Friendship and Happiness Among Young Adults. Friendship and Happiness, [online] pp.117–135. doi:https://doi.org/10.1007/978-94-017-9603-3_7.

Fehr, B. (1996). Friendship Processes. New Delhi: Sage.

Puff, R. (2021). The Importance of Friendship | Psychology Today. [online] www.psychologytoday.com. Available at: https://www.psychologytoday.com/us/blog/meditation-modern-life/202107/the-importance-friendship.

United Nations. (n.d.). International Day of Friendship. [online] United Nations. Available at: https://www.un.org/en/observances/friendship-day.